Czy szkoły i przedszkola zobowiązane są do publikowania danych w BIP?
Biuletyn Informacji Publicznej zawiera informacje na temat podmiotów zobowiązanych do prowadzenia swoich stron BIP. Składa się z witryn WWW, na których podmioty publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, udostępniają informacje wymagane przez polskie prawo. Sprawdź, kto jest zobowiązany do udostępniania danych w BIP. O tym, czy niesamorządowe jednostki oświatowe mają obowiązek tworzenia swoich stron informacyjnych w BIP, opowiedziała mecenas Beata Patoleta – specjalistka ds. prawa oświatowego i prawnego wsparcia szkół i przedszkoli w całej Polsce.
W tym artykule:
Kto zobowiązany jest do udostępniania danych w BIP – ustawa
Prywatne szkoły i przedszkola realizują zadania publiczne?
Wątpliwości w kwestii BIP niesamorządowych jednostek oświatowych
NSA – dysponowanie majątkiem publicznym
Zakres informacji udostępnianych w BIP
NSA o BIP w podmiotach niepublicznych
WSA o BIP w niepublicznych jednostkach oświatowych
Rozbieżne orzecznictwo dotyczące BIP dla podmiotów niepublicznych
Jakie dane szkoła czy przedszkole umieszcza w BIP?
– NASZE SZKOLENIA –
– – – – – – – – – – – – – – –
Kontrola kuratorium i nadzór nad niesamorządowymi jednostkami oświatowymi
Termin: 8 maja 2024 godz. 16.00
Zakres: Kontrola z kuratorium, nadzór pedagogiczny, uprawnienia, obowiązki
Zapisy: Kontrola kuratorium i nadzór >>>
– – – – – – – – – – – – – – –
Poradnik dyrektora placówki – umowy z rodzicami [WZÓR], wypadek, podawanie leków
Termin: 15 maja 2024 godz. 16.00
Zakres: Umowy, aneksy, podawanie leków, odbieranie dziecka, konflikt rodzicielski
Zapisy: Poradnik dyrektora placówki >>>
– – – – – – – – – – – – – – –
Aktualizacja dotacji oświatowych i roszczenia ws. błędnie naliczonej kwoty dotacji
Termin: 22 maja 2024 godz. 16.00
Zakres: Aktualizacja dotacji, podstawy prawne, poprawność stawki dotacji
Zapisy: Aktualizacja i roszczenia >>>
– – – – – – – – – – – – – – –
Standardy ochrony małoletnich w jednostkach oświatowych 2024. Wzór dokumentu
[Dostęp do nagrania szkolenia]
Zapisy: Standardy ochrony małoletnich >>>
– – – – – – – – – – – – – – –
Opieka nad dziećmi do lat 3 – nowe regulacje 2023. Wzory dokumentów
[Dostęp do nagrania szkolenia]
Zapisy: Opieka nad dziećmi do lat 3 >>>
– – – – – – – – – – – – – – –
Kto zobowiązany jest do udostępniania danych w BIP – ustawa
Kwestię tego, kto jest zobowiązany, do tworzenia swoich stron w Biuletynie Informacji Publicznej, reguluje ustawa o dostępie do informacji publicznej. Artykuł 8 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej wskazuje, że informacje publiczne są udostępniane w Biuletynie Informacji Publicznej przez podmioty, o których mowa w art. 4 ust. 1 i 2. Czyli kto jest obowiązany prowadzić BIP? Zaglądamy do treści art. 4 ust. 1 i 2, z nadzieją, że odpowiedź będzie jednoznaczna, i sprawdzamy, co to za podmioty:
Art. 4. Podmioty obowiązane do udostępniania informacji publicznej
1. Obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności:
1) organy władzy publicznej
2) organy samorządów gospodarczych i zawodowych
3) podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa
4)podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne, albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego
5) podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.
To, co dotyczyć może Państwa obowiązku informacyjnego, zawarte jest w punkcie piątym, którego precyzja może pozostawiać szereg wątpliwości. Zarówno to, czy wykonujecie Państwo zadania publiczne, jak i to, czy dysponujecie majątkiem publicznym, nie jest jednoznaczne nawet na tle orzecznictwa.
Dyrektor zatrudniony w dwóch placówkach oświatowych. Jaki jest limit wynagrodzenia?
Prywatne szkoły i przedszkola realizują zadania publiczne?
Czym są zadania publiczne i kiedy niesamorządowe jednostki oświatowe realizują takie właśnie zadania?
Zadania publiczne to bardzo szeroka kategoria działań. Uznaje się, że służą one zaspokajaniu potrzeb zbiorowych, realizują interes społeczny i zachowują swój publiczny status także w przypadku, gdy w drodze tzw. prywatyzacji zadań publicznych zostały przeniesione z podmiotów publicznych, jakie niejako tradycyjnie je wykonywały, na podmioty prawa prywatnego. Zadania publiczne mogą być realizowane przez organy państwa, jednostki organizacyjne utworzone przez państwo, jak i sektor prywatny. Okoliczności te ustawodawca uwzględnił w przyjętej na kanwie u.d.i.p. procedurze wydawania decyzji administracyjnych.
Co wynika z powyższego orzeczenia wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie? Szkoły, czy przedszkola prywatne realizują zadania publiczne i mogą korzystać z dotacji publicznych i dlatego są podmiotami zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej na zasadzie art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p. Tym samym, skoro jako osoby inne niż samorząd, czy skarb Państwa wykonują Państwo zadania publiczne, to orzecznictwo może uznać, że osoby prowadzące szkoły, czy przedszkola niesamorządowe w tym zakresie mogą być obowiązane do prowadzenia BIP.
Wątpliwości w kwestii BIP niesamorządowych jednostek oświatowych
Uważam, że na tym tle mogą pojawić się różnorodne rozstrzygnięcia sądów administracyjnych i tak jak było np. na w kwestii spółdzielni mieszkaniowych, może się okazać, że kwestia obowiązku prowadzenia BIP, przez osoby prowadzące jednostki oświatowe, może zakończyć się nawet w Trybunale Konstytucyjnym. Jak słusznie bowiem wskazuje dr Mariusz Bidziński w komentarzu do ustawy: „Artykuł 4 ust. 1 DostInfPubU powinien wykazywać silne korelacje z art. 61 ust. 1 Konstytucji RP, tymczasem tak się nie stało. Konstytucja RP wskazuje, że prawo do uzyskiwania informacji dotyczy „uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne”. Ustawa z kolei zastrzega, że obowiązane do udostępnienia informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące „zadania publiczne”. Określenie „zadanie” ma węższy zakres niż funkcja, oznacza bowiem coś, co należy wykonać, ewentualnie zagadnienie dane do opracowania. Z kolei „funkcja” oznacza zadanie, które spełnia lub ma spełnić jakaś osoba lub rzecz, ewentualnie czyjeś stanowisko lub zakres obowiązków.”
Dotacja na dziecko z orzeczeniem 2023 – ile wynosi i jak ją wyliczyć?
NSA – istotne jest dysponowanie majątkiem publicznym
W zakresie realizowania zadania publicznego NSA w Wyroku z 21 marca 2023 r. w sprawie III OSK 2625/21 wskazał np. odmiennie: Przesłanka „dysponowania majątkiem publicznym” z art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, w praktyce zwykle wiąże się z wykonywaniem przy jego użyciu zadań publicznych i dotyczy takich okoliczności jak uzyskanie dotacji na realizację zadania publicznego. Uzyskanie wynagrodzenia od instytucji publicznej z chwilą jego rozdysponowania (zapłaty wynagrodzenia) na rzecz podmiotu spoza struktur administracji, powoduje, że majątek ten traci charakter publiczny, gdyż nie został on przekazany na realizację zadania publicznego. Przede wszystkim jednak zapłata wynagrodzenia nie powoduje, że stowarzyszenie staje się dysponentem majątku publicznego. Skoro nie pozostaje to również nie jest obowiązane do prowadzenia BIP
Zakres informacji udostępnianych w BIP
W innym zaś wyroku NSA wskazał, że zadanie publiczne, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, nie oznacza, że każda informacja będąca jej w posiadaniu jest informacją podlegającą udostępnieniu w trybie ww. ustawy. Udostępnieniu podlega bowiem informacja, która odnosi się do wykonywania zadań publicznych lub gospodarowania mieniem publicznym. Tylko te kwestie względem podmiotów wskazanych w art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy z 6 września 2001 r. ustawodawca traktuje jako informacje o sprawie publicznej. Jak dalej wskazuje się w doktrynie „Ustawodawca nałożył obowiązek udzielania informacji publicznej na wszystkie podmioty dysponujące mieniem publicznym. Należy uznać, że każdy podmiot, który gospodaruje choćby niewielką częścią publicznego mienia, ma obowiązek udostępniania informacji na jego temat. Można powiedzieć, że prawo do informacji podąża za publicznym mieniem i osoby uprawnione mogą żądać informacji od każdego, kto takim mieniem zarządza lub z niego korzysta (zob. P. Szustakiewicz, Ustawa o dostępie do informacji publicznej s. 8).
NSA o podmiotach niepublicznych w BIP
Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej podmiotem zobowiązanym do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności: podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym (…). W rozumieniu tego przepisu podmiotami zobowiązanymi do udostępnienia informacji publicznej są również niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej udzielające świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych (w ramach kontraktu z NFZ). Podmioty takie wykonują bowiem zadania publiczne finansowane ze środków publicznych. Podmiotami tymi mogą być m.in. osoby fizyczne oraz spółki prawa prywatnego. Spółka taka jest zobowiązana do udzielenia informacji publicznej w zakresie dotyczącym tej sfery działalności. W związku z tym spółka, jako podmiot leczniczy w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o działalności leczniczej, wykonujący działalność leczniczą w rozumieniu art. 3 ust. 1 tej ustawy, finansowaną ze środków publicznych, jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej.
WSA o BIP w niepublicznych jednostkach oświatowych
Natomiast w odniesieniu do niepublicznych jednostek oświatowych WSA w Białymstoku wskazał, że w świetle art. 70 Konstytucji RP oraz przepisów ustawy o systemie oświaty nie ulega wątpliwości, że oświatę oraz kształcenie należy zaliczyć do zadań publicznych, nawet gdy są one wykonywane przez szkoły niepubliczne. Jest bowiem oczywiste, że forma, w jakiej ustawodawca umożliwił wykonywanie zadań oświatowych, w tym. m.in. prowadzenie szkoły przez osoby prawne lub osoby fizyczne, nie przesądza o odmiennym charakterze zadań wykonywanych w ramach systemu oświaty. Podmioty reprezentujące takie szkoły są zatem obowiązane do udostępniania informacji publicznych w zakresie dotyczącym wykonywania przez te szkoły zadań publicznych. Szkoła Podstawowa (…) w B. jest szkołą niepubliczną, dlatego obowiązek udzielenia informacji publicznej dotyczy tylko tych informacji, które powstały w związku w wykonywaniem zadań publicznych, a nie wszystkich dotyczących samej szkoły czy przedszkola niesamorządowego.
Rozbieżne orzecznictwo dotyczące BIP dla podmiotów niepublicznych
Rozważając konieczność, czy zasadność utworzenia BIP, przy tak niejednoznacznie tworzonym prawie, należy opowiedzieć się za szerszym, bądź węższym rozumieniem pojęcia zadania publicznego w powiązaniu z treścią art. 61 ust. 1 konstytucji. Przedstawiłam Państwu różnorodne spojrzenie orzecznictwa, które przy niejednoznacznym brzmieniu przepisów prawa udziela wykładni tychże. W przypadku sporu oczywiście nadrzędną okaże się argumentacja zmierzająca ku jednemu z wyżej wskazanych stanowisk oraz, co równie ważne, oczywiście dyskrecjonalna władza sędziego.
Jakie dane szkoła czy przedszkole umieszcza w BIP?
Zupełnie inną sprawą, jeśli podejmiecie Państwo decyzję o utworzeniu strony BIP, będzie zakres umieszczanej w BIP informacji. W tym temacie oczywiście również pozostają poważne wątpliwości, tak w orzecznictwie jak i w doktrynie. Cześć ograniczeń wynika wprost z ustawy o dostępie do informacji publicznej i tak np. art. 5 ust. 2 wskazuje: „prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy”. Będzie to temat innego naszego spotkania!
