Realizacja terapii i zajęć poza placówką, niezależnie od formy zatrudnienia
Czy realizacja terapii i zajęć specjalistycznych wynikających z orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego może odbywać się poza placówką i na podstawie umów innych niż umowa o pracę? Czy wydatki takie mogą zostać uznane za dotację wykorzystaną niezgodnie z przeznaczeniem? Kwestię konieczności realizacji terapii i możliwości finansowania jej z dotacji przeznaczonej na kształcenie specjalne wyjaśnia mecenas Beata Patoleta.
- Podmioty zewnętrzne mogą realizować terapię finansowaną z dotacji
- Hipoterapia na terenie placówki?
- Wynagrodzenie nauczycieli może być finansowane dotacją niezależnie od formy zatrudnienia
- Wynajem samochodu jako wydatek bieżący szkoły lub przedszkola
– NASZE SZKOLENIA –
– – – – – – – – – – – – – – –
Pogotowie dotacyjne 2024/25. Roczne rozliczenie dotacji. Zmiany w dotacjach 2025
Termin: 17 grudnia godz. 16.00
Zapisy: Pogotowie Dotacyjne. Zmiany w dotacjach. Roczne rozliczenie >>>
– – – – – – – – – – – – – – –
Dotacja wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem
Wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem ma miejsce wówczas, gdy beneficjent takiej dotacji wydatkował przekazane do jego dyspozycji środki finansowe na realizację innych zadań lub celów niż określone dla danego rodzaju dotacji w umowie dotacyjnej, lub przepisach odrębnych, określających cel, na jaki powinna być ta dotacja wykorzystania. Cel stosowania dotacji oświatowych określony jest w art. 35 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Ich wykorzystanie niezgodnie z przeznaczeniem ma zatem miejsce tylko w sytuacji, gdy środki te zostały wydatkowane na cel w żaden sposób niezwiązany z działalnością placówki oświatowej.
Realizacja zajęć terapeutycznych i specjalistycznych z dotacji oświatowych
Bez wątpienia zapłata za realizację zajęć specjalistycznych i terapeutycznych odnosi się do celów wykorzystania dotacji i jest z nimi zgodna. Są to przecież zajęcia bezpośrednio związane z kształceniem wychowaniem i opieką bowiem są zajęciami rozwijającymi zainteresowania dzieci, a to jest jeden z celów kształcenia. Forma umowy, na podstawie której dokonano wypłaty, nie ma tu żadnego znaczenia.
Błędy w dokumentacji szkół i przedszkoli – umowy z kontrahentami
Wynagrodzenie nauczycieli to wydatki bieżące placówki — niezależnie od formy zatrudnienia
Należy również mieć na uwadze, że niezależne od tytułu i rodzaju stosunku pracy, wydatki związane z wynagrodzeniem nauczycieli stanowiły bezsprzecznie wydatki bieżące przedmiotowej placówki oświatowej, które mogły być, stosownie do treści art. 35 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, pokrywane z otrzymywanej przez odwołującą dotacji oświatowej. Nieprzestrzeganie formy zatrudnienia nie stanowi o wykorzystaniu dotacji niezgodnie z przeznaczeniem.
Zajęcia specjalistyczne realizowane przez podmioty zewnętrzne z dotacji
Gdyby realizacja orzeczeń poza placówką i na podstawie innych form zatrudnienia niż umowa o pracę, była niemożliwa, doszlibyśmy np. do kuriozalnego wniosku, że zajęcia na basenie również nie mogłyby być finansowane dotacją! Ratownik czy trener pływania — zatrudniony na basenie również winien być zatrudniony w przedszkolu na podstawie umowy o pracę? Taki sposób interpretacji byłby przede wszystkim sprzeczny z interesem dzieci. „Ważniejsze od tego czy terapia realizowana jest w siedzibie, czy poza siedzibą jednostki oświatowej, jest to, żeby była realizowana zgodnie z zaleceniami”.
Hipoterapia w siedzibie przedszkola?
Przecież zajęcia z udziałem zwierząt, tak jak ma to miejsce np. w przypadku hipoterapii, są zazwyczaj przeprowadzane poza siedzibą Przedszkola czy Szkoły. Dzieje się tak z oczywistych przyczyn ze względu na ich charakter i logistykę. „Historia zna przypadek konia, który otrzymał umeblowany dom i służbę, w czasach Cesarstwa Rzymskiego, jednakże obecnie konie trzyma się raczej w stajniach”. Problematyczny byłby też przecież każdorazowy transport koni do siedziby przedszkola.
Hipoterapia jako metoda rehabilitacji
Hipoterapia to metoda rehabilitacji psychoruchowej, która odbywa się z udziałem koni. Dla najmłodszych kontakt z koniem jest często niezastąpionym źródłem pomocy. Dzięki hipoterapii pacjentom może być łatwiej pokonywać lęki, budować więzi, wyrażać swoje emocje i komunikować się ze światem. Rehabilitacja poprzez hipoterapię pomaga nie tylko dzieciom zmagającym się z autyzmem, zespołem Downa czy porażeniem mózgowym, ale także z nieprawidłowym wzorcem chodu lub np. po amputacjach.
Jak założyć przedszkole, szkołę lub inną jednostkę oświatową? O czym pamiętać?
Sąd – wynagrodzenie nauczycieli finansowane dotacją niezależnie od formy zatrudnienia
Takie też stanowisko wyraża judykatura. W orzecznictwie wskazuje się, że skoro zatem nauczyciele zatrudnieni w szkole świadczyli w nim pracę, bezpośrednio realizując zadania tej placówki w zakresie edukacji, wychowania i opieki nad dziećmi, co wszak nigdy nie było przez Organ I instancji kwestionowane, to w żaden sposób nie można uznać, że środki dotacyjne przeznaczone na sfinansowanie wynagrodzeń tych pracowników zostały wydane niezgodnie z przeznaczeniem, tylko dlatego, że uważa, że ich stosunek pracy został nawiązany nieprawidłowo — wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 15 grudnia 2022 r., sygn. akt I SA/Rz 626/22
Podobne stanowisko zajęło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Katowicach w decyzji z 21 lipca 2023 r. Tak też wskazano w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie w sprawie I SA/Lu 32/23 z 10 maja 2023 roku: „Jakkolwiek zgodzić się trzeba ze stanowiskiem SKO, że przedszkole, aby prawidłowo prowadzić swoją działalność, musi zapewnić bazę i kadrę do prowadzenia zajęć z zakresu podstawy programowej, to jednak w pewnym zakresie może korzystać z pracy podmiotów zewnętrznych, nie jest to bowiem prawnie zakazane. Przepisy prawa w żaden sposób nie wykluczają bowiem możliwości realizowania w przedszkolu lub szkole zajęć terapeutycznych, specjalistycznych lub diagnostycznych przez podmiot, będący osobą prawną. Oczywistym jest, że specjaliści, terapeuci, diagności, pracownicy obsługi oraz administracji mogą zostać zatrudnieni w oparciu również o umowy cywilnoprawne, na co wprost wskazuje treść art. 35 ust. 5 pkt 2 u.f.z.o. Przepis ten stanowi, że przez wydatki, o których mowa w ust. 4, należy rozumieć w przypadku: przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz szkół, niewymienionych w pkt 1, innych form wychowania przedszkolnego oraz poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradni specjalistycznych – wydatki na realizację zadań wynikających z zaleceń zawartych w orzeczeniach o potrzebie kształcenia specjalnego, orzeczeniach o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, indywidualnych programach zajęć, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego oraz indywidualnych programach edukacyjno-terapeutycznych, o których mowa w art. 127 ust. 3 Prawa oświatowego, a także – zapewnienie warunków ich realizacji.”
WSA w Lublinie I SA/Lu 32/23: Zdaniem Sądu, edukacji przedszkolnej nie można zasadnie zawężać tylko do podstawowej opieki nad dziećmi, sprawowanej przez pracowników przedszkola w siedzibie przedszkola, jak to uczyniły organy. Edukacja przedszkolna bez wątpienia obejmuje: z jednej strony – wizyty w przedszkolu przedstawicieli świata kultury, sztuki, nauki, różnych zawodów oraz różnorodne zajęcia (sportowe, artystyczne), z drugiej zaś – wyjścia czy wyjazdy poza siedzibę przedszkola, które pozwalają dzieciom poznać otaczającą ich rzeczywistość, dają okazję do bezpośredniego kontaktu ze sztuką, nauką, kulturą, przyrodą, różnorodnymi sferami działalności społecznej, zawodowej. Wszystkie te przejawy aktywności w prowadzeniu przedszkola niepublicznego służą wieloaspektowemu rozwojowi dzieci, poszerzają ich wiedzę o świecie, uczą społecznej aktywności, przygotowują do podjęcia edukacji już na poziomie szkolnym i tworzą podstawy do podejmowania w przyszłości najwłaściwszych wyborów życiowych. Dotychczasowe stanowisko organów w żaden sposób nie nawiązuje do ustawowych zadań, jakie ma realizować niepubliczne przedszkole. Nie przedstawiono żadnego argumentu, mającego świadczyć o tym, że sporne wydatki nie zostały poniesione na cele przedszkola, a ściślej na rzecz rozwoju i edukacji dzieci. W zasadzie ograniczono się do celów działalności przedszkoli niepublicznych wyłącznie do zapewnienia dzieciom bezpiecznego miejsca pobytu przez kilka godzin dziennie. Jednak — jak to zostało wykazane wyżej — ustawodawca zdecydowanie szerzej uregulował cele działalności oświatowej, także w odniesieniu do niepublicznych przedszkoli, w tym również takich, w których przebywają dzieci z WWR. Te ostatnie zwłaszcza potrzebują zajęć wspomagających psychomotorykę, sferę komunikacji, mowy i języka, funkcjonowanie zmysłów dziecka, itd. Zdaniem Sądu w takie właśnie zajęcia wpisują się: hipoterapia, dogoterapia, zajęcia muzyczne, plastyczne, taneczne, gastronomiczne itd. Wszystkie one bowiem w niewątpliwy sposób przyczyniają się do optymalnego funkcjonowania dziecka (por. także wyroki WSA: w Warszawie z dnia 20 marca 2020 r., VIII SA/Wa 65/20 oraz w Lublinie z dnia 17 lutego 2023 r., I SA/Lu 633/22).
Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny: dostosowanie edukacji do potrzeb ucznia
W tym zakresie bez znaczenia pozostaje argument SKO, że zajęcia nie były prowadzone przez personel przedszkola. Istotne jest bowiem to, czy wydatki miały charakter wydatku bieżącego związanego z wychowaniem, kształceniem i opieką. Zasadnie twierdzi pełnomocnik Spółki, że „bezsprzecznie z takimi wydatkami mamy do czynienia w przypadku zajęć związanych ze świadczeniem usług dla dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, które służyły wspomaganiu ich rozwoju i wychowania”.
Wynajem samochodu jako wydatek bieżący szkoły lub przedszkola
W tym kontekście musicie Państwo pamiętać, że cena takiego wynajmu musi być oparta o stawki rynkowe i nie może rażąco odbiegać od lokalnych stawek. Organy orzekające w takiej sprawie zakwestionowały bowiem wysokość wydatków na wynajęcie pojazdu. Przy czym w zaskarżonej decyzji Kolegium nie negowało, iż dotowany udowodnił fakt poniesienia wydatku bieżącego w postaci wynajęcia pojazdu na sfinansowanie, którego dotacja została przyznana. Wydatek ten był jednak w znacznej części nieracjonalny oraz zawyżony. Innymi słowy, „samo wynajęcie pojazdu w celu dowozu dzieci na zajęcia uznać można za wydatek bieżący, jednakże wysokość tych wydatków nie może zasługiwać na akceptację organu dotującego”. Zatem wydatki na najem samochodu w celu dowozu dzieci na zajęcia terapeutyczne mieszczą się w katalogu wydatków, o których mowa w tym art. 35 ust. 1 u.f.z.o., co nie oznacza, że nie należy badać, czy wydatki zostały poniesione zgodnie z przepisami u.f.p.
