Pomoc dla Ukrainy. Specustawa i kwestie pracy i edukacji dla Ukraińców

Mecenas Beata Patoleta odpowiada pytania związane z napływem uchodźców z Ukrainy. Jakie, istotne z punktu widzenia żłobków, przedszkoli i szkół, kwestie reguluje projekt zaproponowanej przez rząd specustawy? Jakie normy polskiego prawa regulują kwestie przyjmowania ukraińskich dzieci do szkół przedszkoli i żłobków? Czy na uczniów z Ukrainy przysługują dotacje oświatowe? Jakie prawa wg specustawy mają obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski uciekając przed rosyjską agresją?

Zapraszamy na nasz fanpage, kanał na YouTube i profil na instagramie  

– NASZE  SZKOLENIA –
– – – – – – – – – – – – – – –
Kontrola kuratorium i nadzór nad niesamorządowymi jednostkami oświatowymi
Termin: 8 maja 2024 godz. 16.00
Zakres: Kontrola z kuratorium, nadzór pedagogiczny, uprawnienia, obowiązki
Zapisy: Kontrola kuratorium i nadzór >>>
– – – – – – – – – – – – – – –
Aktualizacja dotacji oświatowych i roszczenia ws. błędnie naliczonej kwoty dotacji
Termin: 22 maja 2024 godz. 16.00
Zakres: Aktualizacja dotacji, podstawy prawne, poprawność stawki dotacji
Zapisy: Aktualizacja i roszczenia >>>
– – – – – – – – – – – – – – –
Standardy ochrony małoletnich w jednostkach oświatowych 2024. Wzór dokumentu
[Dostęp do nagrania szkolenia]
Zapisy: Standardy ochrony małoletnich >>>
– – – – – – – – – – – – – – –

Normy prawne regulujące edukację dzieci z Ukrainy

Wielokrotnie pytacie nas Państwo o normy prawne, które umożliwiają, objęcie przybywających do Polski ukraińskich dzieci opieką i kształceniem w przedszkolach i szkołach. W debacie publicznej pojawiają się również głosy wskazujące na brak unormowania w tym zakresie, co nie jest prawdą.

Więcej o edukacji ukraińskich dzieci w polskich placówkach:
Dzieci z Ukrainy a polskie szkoły przedszkola i żłobki >>>

Edukacja szkolna i przedszkola — forma pomocy Ukrainie

Bardzo potrzebną formą pomocy jest umożliwienie dzieciom obywateli Ukrainy, które przebywają na terenie naszego kraju, korzystania z edukacji w polskich placówkach edukacyjnych. Dzieci osób, które nie są obywatelami Polski, a którzy przebywają w naszym kraju legalnie, mogą na podstawie obowiązujących norm  prawa korzystać w naszym kraju z edukacji szkolnej i przedszkolnej.

Artykuł 165 ust. 1 ustawy prawo oświatowe wyraźnie wskazuje, że w osoby, które nie są obywatelami polskimi, korzystają z nauki i opieki w szkołach i przedszkolach na zasadach dotyczących obywateli polskich.

Dotacje oświatowe a dzieci z Ukrainy

Przedszkola niepubliczne mogą przyjmować dzieci ukraińskie i są one dotowane na identycznych zasadach jak dzieci polskie! W treści art. 17 ustawy z 27.10.2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych ustawodawca wskazał warunki przyznawania dotacji na ucznia. Nie ogranicza się tam możliwości przyjęcia do przedszkola dziecka, które nie jest obywatelem polskim. Zgodnie z treścią tego przepisu dotacja przysługuje na każdego ucznia. Zatem fakt posiadania obywatelstwa innego państwa nie ma wpływu na prawo do dotacji.

Nauka języka polskiego dla uchodźców z Ukrainy

Artykuł 165 ust. 7 ustawy prawo oświatowe mówi też, że osoby niebędące obywatelami polskimi, które podlegają obowiązkowi szkolnemu a, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, mają prawo do dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego. Naukę tę organizuje organ prowadzący szkołę. Ustęp 8 tego artykułu mówi także, że osoby te mają prawo do pomocy udzielanej przez osobę władającą językiem kraju pochodzenia, zatrudnioną w charakterze pomocy nauczyciela przez dyrektora szkoły. Osoba ta nie musi mieć kwalifikacji wymaganych na stanowisku nauczyciela. Biorąc pod uwagę obecne okoliczności, może być ona obywatelem np. Ukrainy.

Zasady kwalifikowania uczniów w Ukrainy do konkretnej klasy

Kwestie zasad przyjmowania uczniów spoza Polski na konkretny poziom nauczania reguluje rozporządzenie. (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw (Dz.U.2020.1283)). Z jego treści wynika, że jeśli uczeń nie dysponuje stosownymi dokumentami potwierdzającymi uczęszczanie do szkoły za granicą lub sumę lat nauki szkolnej wówczas możliwe jest złożenie przez rodzica pisemnego oświadczenia dotyczącego sumy lat nauki szkolnej. W treści § 12 wskazano również, że jeśli uczeń przybywający z zagranicy nie może przedłożyć dokumentów, zostaje zakwalifikowany do odpowiedniej klasy lub na odpowiedni semestr, lub rok kształcenia na podstawie rozmowy kwalifikacyjnej. Jeżeli uczeń nie zna języka polskiego, rozmowę kwalifikacyjną przeprowadza się w języku obcym, którym posługuje się uczeń.

Miejsce zamieszkania ucznia z zagranicy

Rozporządzenie definiuje również kwestię miejsca zamieszkania ucznia. Wskazuje ono, że należy przez to rozumieć miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ucznia przybywającego z zagranicy.

Specustawa – legalny pobyt obywatela Ukrainy w Polsce – 18 miesięcy

Zwracamy uwagę, że opieramy się na projekcie ustawy i niektóre przepisy mogą ulec zmianie — będziemy informowali o nich na bieżąco.

Art. 3. 1. W przypadku gdy wjazd obywatela Ukrainy, o którym mowa w art. 1 ust. 1, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie został zarejestrowany przez komendanta placówki Straży Granicznej podczas kontroli granicznej, Komendant Główny Straży Granicznej rejestruje pobyt obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na jego wniosek, złożony w siedzibie organu gminy. Jeżeli obywatel Ukrainy, o którym mowa w art. 1 ust. 1, wjechał legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia określonego w przepisach wydanych na podstawie ust. 3 i deklaruje zamiar pozostania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jego pobyt na tym terytorium uznaje się za legalny w okresie 18 miesięcy, licząc od dnia 24 lutego 2022 r.

Prawa obywateli Ukrainy w Polsce

Art. 10. 1. Obywatelowi Ukrainy przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1, przysługuje prawo do:
1) świadczeń rodzinnych, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 111 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981, 2105 i 2270),
2) świadczenia wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2019 r. poz. 2407 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981 i 2270), jeżeli zamieszkuje z dziećmi na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej
3) świadczenia dobry start, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 187a ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2022 r. poz. 447), jeżeli zamieszkuje z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
4) rodzinnego kapitału opiekuńczego, o którym mowa w ustawie z dnia 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym (Dz. U. poz. 2270), jeżeli zamieszkuje z dziećmi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
5) dofinansowania obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, o którym mowa w art. 64c ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3

Obywatel Ukrainy, o którym mowa w ust. 1, może zarejestrować się oraz zostać uznany jako osoba bezrobotna albo poszukująca pracy, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 albo pkt 22 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U.z 2021 r. poz. 1100, z późn. zm.3) ). Do obywateli Ukrainy, o których mowa w zdaniu pierwszym, nie stosuje się warunku określonego w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.