Kto może przeprowadzać kontrolę wydatkowania dotacji z ramienia gminy

W konsekwencji błędnego odczytania wyroku Sądu Najwyższego, wiele gmin rozpoczęło kontrole sposobu pobrania i wydatkowania dotacji w placówkach niepublicznych. Na tym polu pojwia się sporo kontrowersji, związanych z kwestionowaniem rozmaitych wydatków ale też tego, kto jest uprawniony do przeprowadzania kontroli z ramienia urzędu. Kwestie związane z kontrolą prawidłowości wydatkowania dotacji wyjaśnia mecenas Beata Patoleta.

– NASZE  SZKOLENIA –
– – – – – – – – – – – – – – –
Pogotowie dotacyjne 2024/25. Roczne rozliczenie dotacji. Zmiany w dotacjach 2025
Termin: 17 grudnia godz. 16.00
Zapisy: Pogotowie Dotacyjne. Zmiany w dotacjach. Roczne rozliczenie >>>
– – – – – – – – – – – – – – –

Wieloletnie niedopłaty dotacji

Przez wiele lat gminy, stosując kreatywną księgowość, błędnie naliczały należne Państwu kwoty dotacji. Konsekwncją tego są zasądzane obecnie kwoty. Taki właśnie wyrok, zasadzający niedopłaconą kwotę dotacji na rzecz Klienta naszej kancelarii, wydał w ubiegłym tygodniu Sąd Apelacyjny w Szczecinie. Serdecznie gratulujemy.

Możemy przeliczyć, czy w Państwa gminie występowała niedopłata. W tej sprawie najlepiej kontaktować się w wiadomości mailowej na adres kancelarii lexedu@lexedu.pl.

Zobacz także:

• Kontrola w przedszkolu lub szkole. Czy jest obowiązek kopiowania dokumentów?
• Ekwiwalent za urlop. Czy może być finansowany dotacją oświatową?
• Wstrzymanie wypłaty dotacji dla przedszkola niepublicznego lub szkoły – czy jest prawnie dopuszczalne?

Nieprawidłowości podczas kontroli

Kontroli prawidłowości wydatkowania dotacji nie może, w mojej ocenie, wykonywać osoba, która nie jest pracownikiem urzędu gminy. Często osoby te w swoich ofertach współpracy piszą wprost, że „znajdują dla gminy pieniądze”. Znaczy to, że z góry zakładają iż znajdą nieprawidłowości w kontrolowanych placówkach. Oczywiście można kwestionować różnego rodzaju wydatki – pytanie czy słusznie.

Wydatkowanie dotacji

Bardzo trafnie w zakresie sposobu wydatkowania dotacji wypowiedział się w Wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 marca 2020 r. VIII SA/Wa 65/20. W uzasadnieniu wyroku czytamy:

• dotacja służy dofinansowaniu wszystkich zadań, w tym także różnego rodzaju zajęć, które bezpośrednio nie zostały sfinansowane przez rodziców. Służy temu zasada tzw. braku podwójnego finansowania.
• określone w art. 35 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych zasady wydatkowania dotacji, jako przeznaczonej na dofinansowanie realizacji zadań szkoły lub placówki w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, obejmują w pełni także zadania organu prowadzącego, określone w art. 10 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe. Proszę żebyście Państwo o tym pamiętali – bo na tle usawy o systemie oświaty były w tym zakresie wątpliwości
• zadania te są skoncentrowane na pracy placówki i zapewnieniu jej wszelkich niezbędnych warunków organizacyjnych, osobowych i rzeczowych, koniecznych do działalności. Ustawa o finansowaniu zadań oświatowych nie nakazuje wydatkowania dotacji na cele bezpośrednio związane z kształceniem, wychowaniem lub opieką, lecz na realizację zadań szkoły (przedszkola) w tym zakresie, a wydatki obejmują każdy wydatek poniesiony na cele działalności przedszkola, co wyraźnie określa art. 35 ust. 1 ww. ustawy.

Wydatki bieżące

Przesadą jest wobec tego kwestionowanie wydatków bieżących tylko dlatego, że są one zadaniami organu prowadzącego. Takie stanowisko kontrolujących jest zwyczajnie sprzeczne z prawem.

Wycieczki, zajęcia dodatakowe

Podobnie rzecz ma się z wydatkami takimi jak wycieczki, czy zajęcia dodatkowe. Wskazywanie, że nie mogą być one finansowane dotacją, ponieważ stanowi to uprzywilejowanie rodziców, których dzieci uczęszczają do przedszkoli niepublicznych jest błędem. WSA wyraźnie wskazał, że nie ma ku temu żadnej podstawy prawnej.

Zastrzeżenia do protokołu kontroli

Jeśli jesteście Państwo przekonani do swoich racji zasadnym jest pisanie zastrzeżeń do protokołu kontroli, a następnie odwoływanie się od krzywdzących decyzji.

Kontrolujący spoza urzędu?

Jeśli przyjmuje się, że nie można złożyć korekty rozliczenia dotacji w toku kontroli, bo ma to związek z ustawą o finansach publicznych, która w kwestiach nieuregulowanych odsyła do ordynacji podatkowej. To nie można również udzielić pełnomocnictwa osobie spoza pracowników urzędu. Ponieważ i w tym zakresie stosujemy przepisy ordynacji podatkowej.

Kontrolę przeprowadzają organy podatkowe

Zgodnie z art. 281 § 1 Ordynacji podatkowej: „Organy podatkowe pierwszej instancji przeprowadzają kontrolę podatkową u podatników, płatników, inkasentów oraz następców prawnych, zwanych dalej kontrolowanymi”. Czy wyobrażacie sobie Państwo, żeby na kontrolę podatkową przyszła osoba spoza urzędu? Oczywiście, że nie. Takie podejście naruszałoby zasadę, że kontrolę podatkową może prowadzić wyłącznie organ podatkowy pierwszej instancji.

Kontrolujący nie może być zatrudniony na zlecenie, czy dzieło

Wskazuje się, że sprzeczność z prawem procesowym występuje, gdy przeprowadzona kontrola podatkowa nie została przeprowadzona przez organ podatkowy pierwszej instancji, czego wymaga art. 281 § 1 o.p., a przez podmiot zewnętrzny. Skoro jest to wadliwe działanie, to protokół sporządzony przez osobę nieuprawnioną może stanowić podstawę uchylenia decyzji. W konsekwencji konieczność powtórzenia całego uciążliwego postępowania kontrolnego. Zwracajcie Panstwo uwagę na to, kto przeprowadza u Panstwa czynności kontrolne! Dr Sławomir Presnarowicz podkreśla: „Brak jest podstaw prawnych, aby kontrolę podatkową mogły przeprowadzać inne osoby niż pracownicy organu podatkowego (art. 283 § 1 o.p.). Kontrolującymi nie mogą być na przykład osoby pracujące w urzędzie gminy (miasta) na podstawie umowy zlecenia czy umowy o dzieło”.

Kontrola powinna odbywać się na podstawie właściwych przepisów

Kontrola uregulowana art. 38 ust. 1 uofzo i wydanych w oparciu o nią uchwałach, jest jedną z funkcji prawa publicznego, a zatem powinna się odbywać na podstawie i w granicach opisanych przepisami prawa (art. 7 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej). Mając na uwadze prezentowane, na tle art. 38 ust. 1 uofzo, orzecznictwo zawarte w nim upoważnienie nie obejmuje prawa do stanowienia norm ustrojowych, w tym również do tworzenia autonomicznego kręgu podmiotów upoważnionych do przeprowadzania kontroli. Nawet jeśli uchwała trybowa przewiduje taki zapis, to w mojej ocenie nie jest on zgodny z prawem. Choćby z tego względu, że takie zapisy mogłyby stanowić obejście prawa w zakresie normu ustawy o pracownikach samorządowych.

Niezależność pracownika samorządowego

Status pracownika samorządowego ma mu zapewniać gwarancję niezależności. O takiej gwarancji niezależności nie możemy natomiast mówić np. w przypadku podmiotu zewnętrznego, którego działalność oparta jest na osiągnięciu zysku. Sytuacja taka wyklucza możliwość prowadzenia kontroli w sposób bezstronny i rzetelny.

Organ może upoważnić PRACOWNIKÓW do załatwiania spraw w jego imieniu

Zgodnie z art. 268a ustawy z 14.06.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego, organ administracji publicznej może upoważnić, w formie pisemnej, pracowników obsługujących ten organ do załatwiania spraw w jego imieniu w ustalonym zakresie. Zatem i kpa, które w oparciu o art. 68 ustawy o finansach publicznych stosuje do do elementow nieuregulowanych w ustawie również nie zezwala na udzielanie upoważnienia osobie spoza kręgu pracowników podmiotu.

Zapraszamy na fanpage Kancelarii Adwokackiej Adwokat Beata Patoleta